Zek�t Nedir?

Zek�t, l�gatta temizlemek, �o�almak ve b�y�mek m�nalar�na gelir. �sl�m� �st�lahta ise, �er'an zengin say�lan bir m�sl�man�n, seneden seneye mal�n�n belli bir miktar�n� m�sl�man fakirlere Allah r�zas� i�in temlik etmesidir. (Temlik: Verilen zek�t� fakirin m�lkiyetine ge�irmesi demektir.) Kullar�n kulluktaki sadakatlar�na del�let etmesi cihetiyle, zek�ta "sadaka" da denilmi�tir. Ancak sadaka tabiri, zek�ttan daha umum�dir. V�cib ve n�file tasadduklara da ��mildir. Zek�t vermeye tezkiye, zek�t verene ise m�zekk� denilir.

Zek�t�n H�km� Nedir?

Zek�t, �sl�m�n 5 r�kn�nden birisidir. Namaz, oru� gibi farz-� ay�nd�r. Ancak onlar gibi bedenle de�il m�l ile yap�lan bir ib�dettir. Hicretin ikinci senesinde farz k�l�nm��t�r.

Zek�t, Kur'�n-� Kerim'de 34 yerde zikredilmi�tir. Farziyyeti, 6 yerde, namaz ile birlikte tekrar edilen �u �yet-i ker�me ile s�bittir.

"Namaz� k�l�n, zek�t� verin..." (El-Bakare, 43, 83, 110; en-N�r, 56; M�zzemmil, 20; en-Nis�, 77).

Bu da �sl�m'�n, din� vecibeler i�inde namazdan sonra en b�y�k ehemmiyet ve k�ymeti zek�ta verdi�ini g�sterir.

Ger�ekten de namaz, din� hayat�n dire�i, �sl�m� ya�ay���n te'minat�d�r. Zek�t ise, sosyal hayat�n istinad noktas�d�r. Namaz k�l�nmayan bir cem'iyette isl�m� hayat ve din� ya�ay�� zay�flay�p s�nmeye y�z tutaca�� gibi, �sl�m�n zek�t emrinin tatbik edilmedi�i bir toplumda da ictima� huzur, ferdler aras�nda birlik ve beraberlik, dirlik ve d�zenlik sa�lanamaz. Fakir ve zengin s�n�flar aras�nda dayan��ma ve yard�mla�ma ortadan kalkar; sevgi ve sayg� duygular� yok olur. Ferdler birbirlerine d��man h�le gelir. G�n�m�z toplumlar�n�n h�li buna a��k bir delildir.

�u halde namaz ve zek�t, cem'iyette biri din�, di�eri de i�tima� hayat� d�zenleyici ana unsurlard�r.

Zek�t, Fakire Zenginin Bir Yard�m� m�d�r?

Zek�t, zengin m�sl�manlar�n fakir m�sl�manlara yapt�klar� bir i�ne, yard�m ve sadaka de�ildir. Zek�t do�rudan do�ruya fakirin, zenginin mal�nda olan bir hakk�d�r. Kur'an-� Ker�m'de bu husus �u �ekilde belirtilmi�tir:

"M�'minlerin mallar�nda dilencinin ve dilenmeyen fakirin bir hakk� vard�r." (ez-Z�riy�t, 19).

Zengin, fakirin bu hakk�n� �demek mecburiyetindedir. Zek�t� �denmemi� bir mal, temiz ve hel�l olmaktan ��kar; i�inde gasbedilmi�, sahibine verilmemi� bir hak bulunan gayr-i me�r�' bir servet h�lini al�r. Ne zaman ki mal�n zek�t� �denir, o zaman mal temizlenmi�, gayr-� me�r�luktan kurtulmu� olur. Res�l�llah Efendimiz bu hususu "Mal�n�z� zek�tla temizleyin" buyurarak beyan etmi�lerdir...

Bu bak�mdan zenginin, zek�t verdi�inden dolay� fakiri minnet alt�nda b�rakmaya �al��mas� uygun bir davran�� olmad��� gibi, zek�t alan fakirin de zengine kar�� bir eziklik ve zillet duymas�, minnet y�k� �ekmesi asla s�z konusu olamaz. ��nk� zek�t onun �z hakk�d�r.

Zek�t Vermemenin Cezas� Nedir?

�ok a��r m�nevi m�eyyideler vard�r. Y�ce Allah zek�t�n� vermeyenlerin k�y�mette �ok b�y�k azabla kar��la�aca��n� haber vermektedir:

"K�y�met g�n�nde stok edilen alt�n ile g�m���n �zerleri Cehennem ate�inden k�zd�r�lacak da bu mal biriktirenlerin al�nlar� bunlarla da�lanacak ve onlara ��yle denilecek: ��te bu, (zek�t�n� vermeyip) stok eti�iniz paralar... Ve stok ettiklerinizin cezas�n� �ekin." (et-Tevbe, 34).

�yet-i ker�mede zikri ge�en stok, zek�t� �denmeyen paralara ��mildir.

Ba�ka bir �yet-i ker�mede de ��yle buyurulur:

"Allah'�n fazl�ndan verdiklerini kullar�ndan esirgeyenler i�in o mal�n hay�r oldu�unu zannetme. Belki o mal, onlar i�in �erdir. K�y�met g�n�nde fakirlerden esirgedikleri o mal, onlar�n boyunlar�na halka yap�lacakt�r." (�l-i �mr�n, 180).

Bu hususta b�z� had�s-i �er�flerde de ��yle buyurulur:

"Deve, s���r ve koyun sahibi bir m�sl�man, bu mallar�n zek�t�n� �demezse, k�y�met g�n�nde o hayvanlar d�nyada olduklar�ndan daha semiz ve daha b�y�k halde gelecekler ve herbiri boynuzu ile ona toslayacak, ayaklar� ile de �i�neyecek. Sonuncusu i�ini bitirince, birincisi yeniden toslamaya ve �i�nemeye ba�layacak, t� ki insanlar muhakeme edilinceye kadar..."

"Cen�b-� Hak, kime mal verir de zek�t�n� �demezse k�y�met g�n�nde o mal sahibine, g�zlerinin �zerinde simsiyah iki benek bulunan gayet zehirli ve (zehirinin te'esirinden ba��) kel bir y�lan �eklinde g�r�nerek boynuna gerdanl�k yap�lacak. Sonra da iki �ene kemi�ini, yani avurdunu iki taraf�ndan yakalay�p ��yle diyecek: Ben senin mal�n�m, ben senin zek�t�n� vermeyip stok etti�in servetinim..."

Zek�t Nas�l Verilir?

�sl�m �e�irlerinin en b�y�klerinden olan zek�t�n alen� olarak verilmesi efdaldir. ��nk� alen� olarak verilmesinde �evreye iyi �rnek olma hususu oldu�u gibi, zek�t� veren i�in de ba�kalar�n�n s�'i zanlar�ndan kurtulmak durumu bahis mevzuudur. Hem zek�t, zengin i�in, kesin bir bor� ve far�za oldu�undan, ed�s�na riya da giremez. Halbuki nafile sadakalar �yle de�ildir. Onlar� gizlice verip, g�steri� ve faziletf�ru�luk ihtimalinden ka��nmak daha faziletlidir.

Zek�t Ne Zaman �denir?

Kuvvetli ve en sahih olan g�r��e g�re, �zerine zek�t d��en mal ve paralar�n zek�t�, o mal ve paran�n �zerinden 1 sene ge�tikten sonra, fevren, yani, sene biter bitmez hemen verilmesi icabeder. �z�rs�z olarak te'hir etmek c�iz olmaz. G�nah� muciptir.

Di�er bir g�r��e g�re ise, zek�t�n verilmesi fevr� de�il, terah� �zerine farzd�r. Yani sene nihayetinde hemen verilmesi l�z�m de�ildir. M�kellef bunu hayatta bulunduk�a diledi�i zaman ed� edebilir. Ed� etmeden �l�rse, ancak o zaman g�nahk�r olur. Fakat bu g�r�� zay�ft�r.